Lees hier alles over het indrukwekkende leven van verzetsstrijder Lau Mazirel

Advocaat en verzetsstrijder Lau Mazirel (1907-1974) zette zich vanuit haar pacifistische en inclusieve wereldvisie haar hele leven lang in voor de rechten van homoseksuelen, vluchtelingen en Roma en Sinti. 

Lau Mazirel werd in 1907 geboren in Utrecht, maar groeide op in het Limburgse grensstadje Gennep. Ze was enig kind en haar ouders waren sterk maatschappelijk en pacifistisch georiënteerde mensen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ving het gezin Duitse vluchtelingen op, waardoor Mazirel al jong de Duitse taal vloeiend sprak. In een interview later in haar leven zei ze over haar opvoeding: “Ik leerde al vroeg ironisch aan te kijken tegen de maatschappelijke komedie, de gedragscode, de nationale grenzen.”

toch getrouwd

Na het Utrechts Stedelijk Gymnasium te hebben doorlopen, studeerde Mazirel rechten en filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en werd ze actief bij de Sociaal Democratische Studenten Club. Hoewel ze tegen het burgerlijk huwelijk was, omdat dit vrouwen in hun ontwikkeling zou beperken, trouwde ze in 1934 symbolisch met Leo Waterman, met wie ze twee kinderen kreeg.

recht voor onderdrukten

Drie jaar later opende Mazirel haar eigen advocatenkantoor aan de Prinsengracht in Amsterdam. Ze verdedigde vluchtelingen, onder wie mensen uit Duitsland, en kwam al snel in aanraking met de onderdrukkende tactieken van het naziregime. Ook stond ze homoseksuelen bij, die onder artikel 248bis van het Wetboek van Strafrecht vervolgd konden worden voor seksuele handelingen met iemand van hetzelfde geslacht jonger dan 21, terwijl de leeftijdsgrens voor heteroseksuele contacten op 16 lag.

sinistere bedoelingen

Door haar werk in de jaren voor de oorlog was Mazirel zich bewust van de sinistere bedoelingen van het naziregime. Tijdens de Duitse bezetting zette ze haar advocatenpraktijk in voor het vervalsen van persoonsbewijzen en hielp ze joden onder te duiken, zowel op haar kantoor als thuis. Ze deed dit onder een vervalst persoonsbewijs als ‘Noortje Wijnandts’, verpleegster. In 1943 bleek dat de nazi’s joodse persoonsbewijzen wilden gaan verifiëren met gegevens uit het Amsterdamse bevolkingsregister, die uiteraard niet zouden matchen door de vele vervalsingen. Samen met onder anderen de homoseksuele Willem Arondéus en lesbische Frieda Belinfante plande ze een aanslag op het register, waarmee alle persoonsdocumenten vernietigd moesten worden. De aanslag slaagde gedeeltelijk, maar veel daders werden snel opgepakt. Mazirel bleef buiten verdenking. Als advocaat kon ze de gevangenen, onder wie Arondéus, bijstaan. Hij zou tegen haar hebben gezegd: “Laat de wereld weten dat homoseksuelen geen lafaards zijn.” In 1944 werd Mazirel zelf opgepakt en naar een vrouwengevangenis gebracht, maar na zes weken werd ze vrijgelaten omdat haar dossier was kwijtgeraakt. In tegenstelling tot veel van haar medestrijders overleefde ze de oorlog. 

advocaat van het coc

Na de oorlog hervatte Mazirel haar advocatenpraktijk en werd ze vaste advocaat van het COC, de organisatie voor homo-emancipatie. Ook ondersteunde ze leden van de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH), vooral in zaken over medisch-ethische kwesties als abortus en euthanasie. In 1955 verhuisde ze naar het Franse platteland, waar ze zich bleef inzetten tegen onrecht, waaronder door op te komen voor de rechten van Roma en Sinti. Volgens haar werden die door de Nederlandse overheid gediscrimineerd en monddood gemaakt.

Lau Mazirel overleed in 1974 na een lang ziekbed op 66-jarige leeftijd, maar haar erfenis leeft voort in de Lau Mazirel Stichting en de in 1982 hernoemde Lau Mazirelbrug in Amsterdam. Historica en journalist Esther Gaarlandt werkt momenteel samen met Jasmijn de Zeeuw aan een boek over haar indrukwekkende leven.