Thomas Wormgoor zet zich al decennia in voor de mentale gezondheid van andere trans mensen

Thomas Wormgoor (1956) maakte de opkomst van de transgender emancipatie in Nederland van dichtbij mee. Sinds begin deze eeuw zet hij zich als ervaringsdeskundige en ontwikkelingspsycholoog in voor de mentale gezondheid en het welzijn van trans personen.

Thomas kreeg in Amersfoort bij zijn geboorte het gender ‘vrouw’ toegewezen, maar voelde zich altijd een jongen. Hij ontwikkelde al jong een overlevingsstrategie van aanpassing en onzichtbaarheid: altijd lachen, nooit nee zeggen. “Eigenlijk was ik de perfecte dochter om maar het feit te verbergen dat ik een zoon was.” De puberteit bracht enerzijds vervreemding door zijn eerste menstruatie, maar anderzijds ook duidelijkheid over wie hij wilde zijn. “Leven tussen de mannen, dat was zeker. Toen ik veertien was, rookte ik pijp en dronk jenever met oude mannen in de kroeg.”

de kracht van taal

Aanvankelijk zocht hij aansluiting bij de vrouwen- en homobeweging, maar daar vond hij geen verlossing. Pas eind jaren tachtig viel het kwartje echt, toen hij een interview met een trans man hoorde op de radio. “Het ging eigenlijk puur over taal. Dat je ook bij wijze van spreken, als je voor het eerst hoort dat er zoiets bestaat als dyslexie of autisme met een goede beschrijving erbij, en het slaat op jezelf, dat je dan ook precies hetzelfde gevoel kan hebben: o, dit is het dus, ik ben niet gek.” Kort daarna startte hij zijn transitie. 

pionier in de transzorg

Na zijn eigen transitie zette Thomas zich onophoudelijk in voor andere trans mensen. Vanaf 2005 werkte hij als coördinator van de landelijke werkgroep Transseksualiteit en genderdysforie bij Humanitas, gericht op betere ondersteuning van gendervariante personen en hun naasten. “Vanuit het inzicht dat er ook behoefte was aan goede psychische zorg voor deze groep. Zorg die verder gaat dan lotgenotencontact. En zorg die verder kijkt dan het medische traject, waar de ziekenhuizen op gefocust zijn.”

Met dat besef in het achterhoofd raakte Thomas betrokken bij de oprichting van Transgender Netwerk Nederland, Transvisie en Transvisie Zorg, en hielp hij bij het opstellen van de eerste kwaliteitsstandaard voor transgenderzorg. In 2008 werkte hij mee aan het schrijven van een notitie over strijdigheid van de transgenderwetgeving met mensenrechten. Daarmee bracht hij vervolgens de noodzaak voor verbeterde wetgeving onder de aandacht van de politiek. 

Hoewel de oude transgenderwet uit 1985 in 2014 werd afgeschaft en het kabinet in 2021 excuses aanbood voor de mensenrechtenschendende eisen, zoals de verplichte sterilisatie, is de situatie in 2025 zorgelijk. Het huidige kabinet trok het voorstel voor een nieuwe Transgenderwet in. Daarnaast constateert Thomas Wormgoor iets dat volgens hem nog veel ernstiger is: “Het grootste probleem voor transgender personen in Nederland zijn de wachtlijsten voor ziekenhuiszorg. Ik kan er niet over uit dat dat niet opgelost wordt en dat de verwachting zelfs bestaat dat het de komende tien jaar niet opgelost zal worden.”

bob angelo penning 

In 2013 ontving Wormgoor namens Transvisie Zorg de prestigieuze Bob Angelo Penning; een persoonlijke én professionele mijlpaal. Ondanks de gure politieke wind blijft Thomas hoopvol: “We hebben eerder laten zien dat Nederland niet met álle winden meewaait.’ Zijn boodschap aan de nieuwe generatie? ‘Laat je nooit wijsmaken dat je niet mag bestaan.”