gastcolumn
“Het hebben van een vulva bepaalt niet of je een vrouw bent, dat klopt als een bus”
Deen Groothuizen over de impact van (transfobe) taal
De transfobe opmerking die zangeres Anouk maakte op Threads zorgde voor een stortvloed aan transhaat. Onbedoeld sloeg zij echter deels de spijker op de kop, schrijft Deen Groothuizen in een gastcolumn. “Het hebben van een vulva bepaalt inderdaad niet of je een vrouw bent.”
Als ik een euro kreeg voor elke keer dat iemand mij heeft geadviseerd om zelfmoord te plegen omdat ik trans ben, had ik nu 35 euro. Wat op zichzelf niet heel veel is, maar wel een onwenselijke ervaring. Afgelopen week was het wederom bingo: zonder enige interactie liet een volslagen vreemde mij op Instagram weten dat-ie het beter zou vinden als ik er niet meer zou zijn.
Soms breek ik me het hoofd over het motief, dit keer was de katalysator overduidelijk, namelijk een transfoob Threads-bericht, afkomstig van een problematisch ex-jurylid van The Voice (nee, niet die, niet die andere, óók niet die, die laatste). In het kort stelde zij dat het chirurgisch laten verwijderen van een fallus iemand geen vrouw maakt, maar dat enkel menstrueren dat kan. Haar opmerking maakte een stortvloed aan transfobe opmerkingen los van mensen die in haar woorden een erkenning van ‘de waarheid’ zagen. Het eerste deel van haar Threads-post klopte inderdaad als een bus, al was het onbedoeld: het vrouw-zijn wordt namelijk niet bepaald door het hebben van een vulva, maar door iemands genderidentiteit.
“vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel recht, maar het uiten van meningen is niet vrij van consequenties”
Zeker publieke figuren zouden zich veel bewuster moeten zijn van de impact die hun woorden kunnen hebben. Vrijheid van meningsuiting is in Nederland een fundamenteel recht, maar het uiten van meningen is niet vrij van consequenties. Een onderzoek van Transgender Netwerk Nederland naar geweld tegen trans personen (2018) toonde aan dat 6 op de 10 ondervraagde trans personen zich soms onveilig voelt en 1 op de 10 zelfs vaak. Een schril contrast met de algemene volwassen Nederlandse bevolking, waarvan 1 op de 60 zich regelmatig onveilig voelt.
Wie eerdergenoemd jurylid wees op de impact van haar woorden, werd direct geblokkeerd. Dat het ook anders kan, merkte ik in de eerste week van februari, toen ik op een ROC in de Bijbelgordel een workshop gaf over inclusief taalgebruik. Een van de studenten vroeg waarom puberteitsremmers worden gepromoot onder kinderen. “Welke kinderen zitten er aan de puberteitsremmers?”, reageerde ik. “Of bedoel je misschien pubers? En gaat het hier niet eerder over educatie dan promotie?” De student herpakte zich en stelde de vraag opnieuw: “Waarom moeten we mensen kennis over gender bijbrengen?” Daarop legde ik uit hoe taal vaak wordt ingezet om trans personen te demoniseren, welke gevolgen dat kan hebben en dat de manier waarop je iets vraagt of een boodschap overbrengt er dus enorm toe doet.
Als deze jonge studenten in de Bijbelbelt zich empathisch kunnen opstellen en met respect kunnen luisteren naar de ervaringen van een ander, waarom vinden sommige volwassenen met een groot bereik dat dan zo vreselijk moeilijk? Zeker wanneer een publiek figuur transfobe uitspraken doet, geeft die daarmee ruimte aan anderen om hetzelfde te doen, en dat heeft een directe impact op het welzijn van trans personen.
Dus: spreek elkaar, maar ook je favoriete artiesten/kunstenaars/mensen aan op transfobe uitspraken, of die nu bewust of onbewust worden gedaan. Ik heb namelijk geen behoefte om mijn haat-spaarpot verder te spekken. Het denkbeeldige potje pleur ik nu op z’n Rotterdams leeg, in de hoop dat er in de toekomst nauwelijks genoeg in terugkomt om een ‘Brammetje’ te kunnen halen.
