Tussen twee werelden: “Thuis was ik Yunus, daarbuiten Jonas. Maar overleven was belangrijker dan mezelf zijn”
Een persoonlijk essay over het vinden van je plek
Yunus is de zoon van tweede generatie Turkse gastarbeiders. Bij zijn familie schikte hij zich naar hun regels, daarbuiten was hij Jonas die zijn homoseksuele identiteit probeerde te omarmen. Maar nergens kon hij volledig zichzelf zijn. Lees hier zijn persoonlijke essay over het vinden van zijn plek.
"Ik heb mijn hele leven doorgebracht als twee mensen. Bij mijn familie was ik Yunus, de zoon van tweede generatie Turkse gastarbeiders. Yunus, die zorgvuldig balanceerde tussen de ongeschreven regels van cultuur en eer.
Buiten dit systeem was ik Jonas, de jongen die probeerde te bestaan op plekken waar Yunus niet geaccepteerd werd of de aansluiting niet kon vinden.
Beide versies waren niet mijn echte ik, en beide versies waren niet volledig vrij. Dit is vaak het gevoel en de realiteit van lhbti+ personen uit strenggelovige of gesloten culturele gemeenschappen. Niet alleen een zoektocht naar acceptatie, maar een strijd om bestaansrecht — in alle werelden waar je tegelijk deel van uitmaakt, maar nooit helemaal thuis bent.
"Je wist welke vragen je niet mocht stellen. Wat niet verteld mocht worden. Welke delen van jezelf onzichtbaar moesten blijven"
Voor mijn familie was eer geen abstract begrip. Eer was iets tastbaars, iets wat je kon verkrijgen — en verliezen. Eer zat in de dingen die van je verwacht werden. In de onuitgesproken verwachtingen. In de namen die niet genoemd werden van familieleden die de goede naam van de familie hadden beschadigd. In de onderwerpen waar je niet over sprak — aan de eettafel, of op familiebijeenkomsten.
Je wist welke vragen je niet mocht stellen. Wat niet verteld mocht worden. Welke delen van jezelf onzichtbaar moesten blijven — ter bescherming van de familie. Maar vooral: ter bescherming van jezelf.
Ik herinner me hoe er over mensen als mij werd gesproken, zelfs voordat ik wist dat ik zelf tot die groep behoorde. Niet alleen met minachting — soms ook als waarschuwing. Een nicht van iemand. Iemand uit de buurt. Een verre kennis die “zo geworden was”.
Over hen werd gefluisterd. Gespot. Iemand die een schandvlek was geworden. Iemand met wie je niets meer te maken mocht hebben — uit angst zelf bezoedeld te raken.
Als kind wist ik al snel: dit deel van mezelf kan ik niet — mag ik niet — laten zien. Want dan hoor ik bij hen. Dan wordt mijn naam niet meer uitgesproken. Dan houdt mijn bestaansrecht op te bestaan — in hun ogen.
Maar ook als je heel sterk verbergt wie je bent, raak je nooit vrij. Je balanceert op iets breekbaars. Tussen werelden.
Thuis was ik Yunus. De zoon die zich hield aan de verwachtingen. Die de regels kende. Die niet uitsprak wat niet uitgesproken mocht worden. Die het gevaar kende.
Buiten probeerde ik Jonas te zijn. Daar waar ik niet omringd was door een strak keurslijf, ging ik op zoek naar mezelf.
"Het was duizelingwekkend. Thuis bestond dit niet. Daar sprak je niet over"
Op school was homoseksualiteit een voetnoot. Een klein onderdeel tijdens de les seksuele voorlichting. Iets wat benoemd werd maar geen aandacht aan besteed werd. Op school vond ik ook niet de woorden voor wat er in mij speelde.
Tot ik mijn mentor van de bovenbouw ontmoette. Openlijk homoseksueel en getrouwd. Hij vertelde over zijn leven en relatie alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Iets gewoons.
Het was duizelingwekkend. Thuis bestond dit niet. Daar sprak je niet over.
Hier stond iemand die openlijk leefde met dat waar ik in stilte mee worstelde. Hij had waar ik stiekem al over nadacht. Waar ik over fantaseerde. Maar voor mij bleef het onbereikbaar. In mijn omgeving, in het systeem waarin ik opgroeide, zou ik dit nooit kunnen krijgen. Niet zonder verstoten te worden.
Zelfs met mijn mentor als voorbeeld, bleef ik verschuilen achter een masker. Bleef ik de rollen spelen. Een breuk met mijn systeem, daar was ik nog niet klaar voor.
"Al jong leerde ik mezelf aan te passen. Ik werd een kameleon met duizend kleuren"
Dus speelde ik verder. Geen enkele rol was vrij. En ik voelde me nergens echt thuis.
Ik heb geleerd dat identiteit niet alleen een gevoel is van ergens bij horen, maar ook een manier om niet op te vallen. Een manier om niet verdwaald te raken in het grijze gebied tussen twee werelden.
Al jong leerde ik mezelf steeds aan te passen. Ik werd een kameleon met duizend kleuren.
Het gevaar hiervan was alleen dat ik steeds verder af ging staan van wie ik was. Ik raakte mezelf kwijt.
Hoe ik me gedroeg, wat ik dacht en vond, werd bepaald door met wie en waar ik was.
Bij mijn familie zweeg ik als het ging over lhbti+. Of ik ging mee in hun narratief van fout en ziek.
Buiten was ik toleranter. Maar ik identificeerde mezelf niet als onderdeel van de groep. Uit angst dat het bij hen terecht zou komen.
Deze gelaagdheid in identiteit maakte het lange tijd moeilijk om echte en diepgaande connecties te maken met anderen.
"De oude wonden zitten er nog. Daarom deel ik mijn verhaal. Niet voor mezelf"
Je eigen authentieke ik zijn, zou iets vanzelfsprekends moeten zijn. Maar voor mij was het altijd een rekensom. Waar en met wie ben ik? Wat mag ik laten zien? Wat moet ik laten zien?
Ik voel nog altijd die rekensom zich afspelen. In nieuwe omgevingen. Bij nieuwe mensen.
De neiging om eerst te scannen of het veilig is. Wat ga ik laten zien van mezelf? Wat wil ik laten zien?
Het gaat nu sneller. De rekensom is bijna verdwenen. Bijna. Nog niet helemaal.
Het overblijfsel van jaren waarin overleven belangrijker was dan mezelf zijn.
Ik heb nu een ander leven. Ik heb een baan als docent waarin ik mezelf kan zijn. Als ervaringsdeskundige voor het Regenboogloket probeer ik anderen te helpen. Ik heb een lieve en geduldige vriend die er voor mij is. En een vriendengroep die voelt als mijn familie.
De oude wonden zitten er nog. Daarom deel ik mijn verhaal. Niet voor mezelf.
Ik heb mijn plek en geluk gevonden.
Ik deel het omdat er nog altijd jongeren zijn die dit meemaken.
Zichtbaarheid schept ruimte. Zodat niemand zichzelf hoeft te verbergen."
