Gastcolumn Barbara Barend: “Mijn voetbalteam was voor mij het voorbeeld van hoe het moet in de ideale (sport)wereld”

Barbara Barend is journalist en oprichter en directeur van Helden magazine. Ze schrijft over haar visie op de ideale (sport)wereld.

Ik geloof ontzettend in de kracht van sport. Sport als een plek om elkaar te ontmoeten, waar kleur, religie, gender of seksuele voorkeur geen rol speelt. Als kind voetbalde ik als enige meid in een team met alleen maar jongens van verschillende afkomst. Het maakte niet uit dat ik een meisje was, iemand anders van Surinaamse komaf, en dat weer een ander zijn voetbalschoenen niet kon betalen. De bal moest aankomen, je moest je best doen. Voor mij waren mijn voetbalvrienden van mijn zesde tot mijn twaalfde een veilige plek waar ik volledig mezelf kon zijn. 

Vele jaren later – we waren inmiddels volwassen, hadden kinderen, relaties of waren gescheiden – hadden we een reünie, bij mij thuis, waar ik woonde met mijn vriendin. Er werden over en weer soms flauwe en harde grappen gemaakt, maar de lol overheerste. Voor mij was mijn voetbalteam altijd het voorbeeld van hoe het moet in de ideale (sport)wereld. 

Ooit werd ik door de Nederlandse ambassadeur in Polen uitgenodigd om te komen praten over de acceptatie van de lhbtq-gemeenschap, tijdens een debat met de Poolse minister van sport. Volgens haar was er geen probleem met die acceptatie; in Polen waren er volgens haar namelijk geen sporters met een andere geaardheid dan heteroseksueel. Homoseksualiteit kwam in haar land niet voor. Toen ik vertelde dat ‘het’ in Nederland wel bestond, dat je daar open over kon zijn en dat ook sporters ‘het’ accepteren, werd het stil. Iemand viel letterlijk van zijn stoel toen ik vertelde welke beroemde voetballers op mijn bruiloft waren geweest. Die avond mocht ik in Warschau niet meer zonder bewaking de straat op: mijn veiligheid kon niet worden gegarandeerd. Tijdens het EK in Polen en Oekraïne moest ik in beide landen komen opdraven om te praten over homoseksualiteit in de sport, omdat het in Nederland allemaal wel kon. 

Lang had ik de indruk dat het in Nederland wel meeviel met vijandigheid naar mensen uit de lhbtq-gemeenschap in de sportwereld. Inmiddels heb ik geleerd dat ook in Nederland, en zeker in de mannenteamsporten, het nog steeds lastig is om open te zijn over je liefdesleven als je op hetzelfde gender valt. Pepijn Keppel, een talentvol hockeyer die, mede door niet open te kunnen zijn over zijn geaardheid, stopte met hockey, omschreef het als volgt. “De topsport heeft me lang weggehouden bij de acceptatie van mijn homo-zijn. Op het hockeyveld was ‘gay’ een veelgebruikt scheldwoord, het was synoniem aan iets vies.”

Een jaar geleden kwam onze zoon, toen 10 jaar oud, huilend het veld af. Er werd over en weer met ‘vieze homo’ gescholden. “Mijn vader is niet vies,” zei hij tegen zijn teamgenoten en tegenstanders. Ik riep de voorzitters van beide clubs op om hier samen iets aan te doen, bijvoorbeeld door middel van een workshop van de John Blankenstein Foundation, die zich ten doel stelt om de sociale acceptatie van homo’s en lesbiennes in de top- en breedtesport te bevorderen. De voorzitter van de andere club bedankte hier vriendelijk voor. Ze hadden een andere lezing van het voorval en sportiviteit stond hoog in het vaandel. 

Inmiddels is mij duidelijk dat we veel bereikt hebben in Nederland, maar dat we hard moeten werken om die rechten te bewaken, verder te verruimen en om dat verdomde scheldwoord ‘homo’ eindelijk weg te krijgen van het sportveld. Rolmodellen die zich uitspreken blijven hierbij ontzettend belangrijk. In mijn blad Helden spraken voetballers Virgil van Dijk, Marten de Roon, Denzel Dumfries, Stefan de Vrij, Rafael van der Vaart en veel andere sporters zich uit voor meer acceptatie en tégen het gebruik van ‘homo’ als scheldwoord. 

Ik gun ieder kind mijn jeugdelftal van SC Buitenveldert, om in alle veiligheid te kunnen zijn wie je wilt zijn en daar hebben we iedereen hard bij nodig.