“Mijn ouders praten er verder met niemand over, ze zijn bang veroordeeld te worden”

Doàn Thanh Tùng is Executive Director van Lighthouse Social Enterprise, een van de eerste en grootste organisaties voor MSM (mannen die seks hebben met mannen) en LHBTQ's in Vietnam. Lighthouse wordt ondersteund vanuit het Bridging the Gaps-programma*, gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken en gecoördineerd door Aidsfonds.

“Ik kom uit een klein dorpje in het midden van Vietnam. Dat ik anders was dan de rest had ik al op jonge leeftijd door. Op school werd ik voor ‘meisje’ uitgescholden en in elkaar geslagen. Homoseksualiteit wordt in Vietnam nog gezien als een ziekte waar je anderen mee kunt besmetten, het stigma is enorm. Wie uit de kast durft te komen, riskeert uit de familie te worden verstoten. Vooral omdat het in Vietnam heel erg belangrijk is wat anderen van je vinden of hoe er over je gepraat wordt. Families lopen dan zelf ook het gevaar gestigmatiseerd te worden als hun kind uit de kast is gekomen.

Ik kon niet wachten om na de middelbare school mijn dorp te verlaten. Toen ik in Hanoi ging studeren, leerde ik al snel allemaal mensen kennen zoals ik. Ik voelde me er meteen thuis en geaccepteerd, vanaf dat moment was het voor mij duidelijk dat ik homo ben.

Ik had er ook voor het eerst seks, met verschillende mannen, maar ik deed het onveilig. Ik wist niets over hiv of soa’s. Pas later begreep ik dat je heel erg ziek kunt worden van onbeschermde seks. Ik ben toen bij Lighthouse langsgegaan, een organisatie voor de LHBTQ-gemeenschap in Hanoi, en heb ze daar het hemd van het lijf gevraagd. Ze namen de tijd en regelden een hiv-test voor me. De zes dagen dat ik op de uitslag moest wachten, waren de langste van mijn leven. Ik was vreselijk bezorgd. Wat moest ik tegen mijn ouders zeggen als ik hiv zou hebben? De uitslag was gelukkig negatief, maar die test was een keerpunt. Ik besloot om mij als vrijwilliger op te geven bij Lighthouse om jonge mensen zoals ik, die uit de provincie komen en niets weten over seksuele gezondheid, voor te gaan lichten over hiv, soa’s en seksualiteit.

"Veel gezondheidscentra zijn nog niet LHBTQ-vriendelijk"

Bij Lighthouse vangen we iedereen op die vragen heeft over zijn seksualiteit, soa’s en seksuele of genderidentiteit. We bieden iedereen een luisterend oor en geven advies. Mensen kunnen bij ons terecht voor gezondheidszorg, seksuele voorlichting, evenementen, trainingen en workshops. Bijvoorbeeld over hoe je uit de kast kunt komen bij je familie, hoe je om kunt gaan met het stigma en over medicijnen. Daarnaast doen we hiv- en soatesten en verstrekken we hiv-preventiemiddel PrEP.

Veel gezondheidscentra zijn nog niet LHBTQ-vriendelijk. We werken nu samen met MPact, dat tot voor kort bekend stond als MSMGF, het wereldwijde forum voor MSM en hiv, om te zorgen dat dit verbeterd wordt. Het aantal hiv-besmettingen stijgt de laatste jaren in Vietnam, vooral onder jonge mensen. Onwetendheid is een van de redenen dat het aantal hiv-infecties stijgt, maar stigmatisering en discriminatie vanuit de samenleving, vooral in de ziekenhuizen en gezondheidscentra, hebben er ook mee te maken. Zorgverleners hebben geen idee hoe ze ermee om kunnen gaan en hoe ze mensen het best kunnen ondersteunen. Daar proberen wij via trainingen verandering in te brengen.

“Mijn eigen ouders weten inmiddels dat ik homo ben. Ik heb ze langzaam aan het idee laten wennen”

We werken ook samen met het COC in Nederland, met hen doen we research gericht op LHBTQ-rechten. We lobbyen nu bijvoorbeeld voor legale hormoontherapie voor transgender personen. Er moet een wet komen die ervoor zorgt dat je geopereerd kunt worden en op de juiste manier hormoontherapie kunt krijgen. Om in Vietnam dingen voor elkaar te krijgen, moet je een lange adem hebben, maar het feit dat de LHBTQ-gemeenschap hier steeds meer onder de aandacht komt, beschouw ik als een enorme stap vooruit. De steun die we krijgen van het Bridging the Gaps-programma is voor ons ongelooflijk belangrijk om ons werk voort te kunnen zetten.

Mijn eigen ouders weten inmiddels dat ik homo ben. Ik heb ze langzaam aan het idee laten wennen, ik attendeerde ze op een tv-programma over homomannen en transgenders, ik liet ze er artikelen over lezen en we spraken er samen over. Anderhalf jaar geleden, toen mijn broer net een baby had gekregen en mijn ouders heel gelukkig waren, ben ik uit de kast gekomen. Ik denk dat mijn moeder het stiekem altijd al heeft geweten, al is het nog altijd haar droom dat ik op een dag ga trouwen met een meisje. Vooral omdat ze bang is dat ik straks niemand heb om voor mij te zorgen. Mijn ouders praten er verder met niemand over, ze zijn bang veroordeeld te worden. Dat vind ik jammer, maar ik respecteer het. Ik ben gelukkig, help anderen en kan mezelf zijn, ook bij mijn familie. Dat is het belangrijkste.”

* bridging the gaps is een alliantie van negen internationale organisaties die samenwerkt met tachtig lokale organisaties wereldwijd. doel van deze samenwerking is het bestrijden van de aidsepidemie onder de lhbtq-gemeenschap, sekswerkers en mensen die drugs gebruiken.

Fotografie: Eric Phillips