Choreograaf Hans van Manen (93) overleden

Hans van Manen is woensdagavond 17 december 2025 op 93-jarige leeftijd overleden. Hij was als choreograaf verbonden aan Het Nationale Ballet. Ruim zestig jaar lang was Van Manen Nederlands bekendste choreograaf. Inclusief zijn balletten voor televisie creëerde hij meer dan 150 werken.

Aanvankelijk kreeg Van Manen met name in Nederland en Duitsland grote erkenning, maar gaandeweg raakten toonaangevende balletgezelschappen wereldwijd doordrongen van zijn meesterschap, en zo groeide hij in de afgelopen decennia uit tot een van de belangrijkste culturele ambassadeurs van ons land. 

Behalve door Het Nationale Ballet, Nederlands Dans Theater en Introdans – de drie Nederlandse ‘hoeders’ van het Van Manen-repertoire – worden zijn choreografieën inmiddels door ruim honderd buitenlandse gezelschappen uitgevoerd. 

beheer van zijn oeuvre

Met de oprichting van de Hans van Manen Foundation heeft Van Manen in 2021 het beheer van zijn volledige oeuvre bij Het Nationale Ballet ondergebracht. De stichting is daarmee verantwoordelijk voor de instudering en verspreiding van zijn choreografisch werk en voor het bewaken van de kwaliteit van dit Nederlandse erfgoed. De rechten voor de balletten blijven vooralsnog in handen van Van Manens echtgenoot Henk van Dijk.

Informatie over de Hans van Manen Foundation
Een overzicht van zijn choreografieën

beknopte biografie

Van Manen (geboren in Nieuwer-Amstel, het huidige Amstelveen) kreeg zijn eerste balletlessen eind jaren veertig van de vorige eeuw van Sonia Gaskell. Zij nam hem in 1951 op in haar groep Ballet Recital. Vervolgens danste hij bij het Ballet van de Nederlandse Opera en Les Ballets de Paris van Roland Petit. 

In 1955 debuteerde hij als choreograaf met Olé, Olé, la Margarita. Al voor zijn derde creatie, Feestgericht, werd hij bekroond met de Staatsprijs voor Choreografie. Vanaf 1960 werkte hij afwisselend bij de twee belangrijkste dansgezelschappen van Nederland. 

Van Manen was gedurende tien jaar mede artistiek-directeur van het Nederlands Dans Theater en daarna achtereenvolgens huischoreograaf van Het Nationale Ballet (1973-1987) en Nederlands Dans Theater (1988-2003). Sinds 2005 was hij wederom als vaste choreograaf verbonden aan Het Nationale Ballet – vanaf 2025 aangeduid als senior choreograaf. 

prijzen en onderscheidingen

Voor zijn afzonderlijke balletten en voor zijn grote betekenis voor de kunsten in het algemeen ontving Van Manen talloze belangrijke prijzen, waaronder de Erasmusprijs, de Prix Benois de la Danse Life Achievement Award, de Grand Prix à la Carrière, de VSCD Oeuvreprijs, de Lifetime Achievement Award van het Duitse tijdschrift tanz en – waar hij vooral trots op was – de Duitse Musikpreis voor zijn geniale muzikaliteit. 

Tijdens het Hans van Manen Festival dat Het Nationale Ballet in 2007 rond zijn vijfenzeventigste verjaardag organiseerde, werd de meesterchoreograaf benoemd tot Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In 2017 volgde de benoeming tot Commandeur in de Franse Ordre des Arts et des Lettres en in 2018 ontving hij uit handen van koning Willem-Alexander de Eremedaille voor Kunst en Wetenschap van de Huisorde van Oranje, vanwege ‘zijn enorme bijdrage aan de kunsten in Nederland en het ballet in het bijzonder’. 

gedreven, driftig, eindeloos nieuwsgierig

Ted Brandsen, directeur Het Nationale Ballet: “Hans van Manen is een van de grootste kunstenaars die ons land heeft voortgebracht en een ongelooflijk inspirerende vriend voor enorm veel mensen. Zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de danskunst in Nederland en ver daarbuiten is van ongekend belang. Hans heeft een grote stempel gezet op Het Nationale Ballet door zijn balletten, zijn visie op dans en mensen, en door zijn jarenlange intense verbondenheid met ons allemaal. 

Gedreven, driftig, eindeloos nieuwsgierig, liefhebbend, genereus, betrokken, lief (en lastig), veel humor, onvergelijkbaar en onvergetelijk, de grote choreograaf, the king of swing, een grote vriend – al dit en meer is Hans voor mij en voor ons. Zijn vriendschap was een van de grootste cadeaus van mijn leven. Zijn kunst zal voortleven in de lijven van de dansers die zijn werk uitvoeren en in de ogen van talloze toeschouwers.”