Japan komt met uitgebreidere wettelijke bescherming voor koppels van hetzelfde geslacht
De openstelling van het huwelijk blijft een heet hangijzer
Trouwen zit er vooralsnog niet in voor koppels van hetzelfde geslacht, maar langzamerhand breidt de Japanse overheid de rechten voor lhbtiq+-personen uit in het land van de rijzende zon. Een aantal bestaande wetten wordt uitgebreid naar paren van hetzelfde geslacht.
Volgens The Japan Times heeft de regering besloten om koppels van hetzelfde geslacht te erkennen als zijnde in een ‘feitelijk huwelijk’ onder negen extra wetten, waaronder de Wet op de Rampenuitkering - een wet die erin voorziet dat personen worden gecompenseerd na de voltrekking van een (natuur-)ramp.
geen huwelijksgelijkheid
Deze uitbreiding volgt op een beslissing eerder dit jaar om 24 bestaande wetten – waaronder de Wet ter Voorkoming van Huiselijk Geweld, de Wet op Grond- en Huurovereenkomsten, de Wet ter Voorkoming van Kindermishandeling en de Wet op de Openbare Huisvesting – uit te breiden naar koppels van hetzelfde geslacht.
De Japanse lhbtiq+-gemeenschap strijdt al langere tijd voor huwelijksgelijkheid. Op dit moment definieert de grondwet van het land het huwelijk als ‘wederzijdse instemming tussen beide seksen; en erkent zij geen huwelijksgelijkheid.
weigering is ongrondwettig
In maart 2021 oordeelde de districtsrechtbank van Sapporo al eens dat de weigering van de overheid om huwelijken van hetzelfde geslacht te erkennen, ongrondwettig was onder artikel 14 van de Japanse grondwet, die discriminatie verbiedt op basis van ‘ras, geloof, geslacht, sociale status of afkomst’.
Hoewel deze historische uitspraak een teken van hoop bood voor gelijkheid van de lhbtiq+-gemeenschap, kreeg die gemeenschap het jaar daarop een grote tegenslag te verwerken. In juni 2022 wees een districtsrechtbank in Osaka de eis af van drie lbhtiq+-koppels om huwelijken van hetzelfde geslacht toe te staan.
individuele waardigheid
“Vanuit het perspectief van individuele waardigheid kan worden gesteld dat het noodzakelijk is om de voordelen te realiseren van officiële erkenning van koppels van hetzelfde geslacht,” verklaarde de rechtbank op 20 juni. Met andere woorden: iedereen, dus ook koppels van hetzelfde geslacht, zou in aanmerking moeten kunnen komen voor dezelfde rechten.
Een paar maanden later bevestigde een rechtbank in Tokio deze uitspraak. Toch verklaarde de voorzitter van de rechtbank, ondanks de herbevestiging van het standpunt, dat het ontbreken van een wettelijk systeem en bescherming voor koppels van hetzelfde geslacht een schending vormt van hun mensenrechten (volgens CNN).
tegenslagen en overwinningen
Hoewel de beweging voor huwelijksgelijkheid in Japan meerdere tegenslagen heeft gekend, zijn er de afgelopen drie jaar ook enkele belangrijke overwinningen geboekt. In mei 2023 kwam de Japanse regering opnieuw onder druk te staan toen de districtsrechtbank van Nagoya oordeelde dat het verbod op huwelijken van hetzelfde geslacht ongrondwettig was.
In 2024 deden zowel het Hooggerechtshof van Tokio als dat van Sapporo afzonderlijke uitspraken waarin zij het verbod als ongrondwettig bestempelden. Meest recentelijk deden het Hooggerechtshof van Osaka en dat van Nagoya in maart 2025 vergelijkbare uitspraken.
