Floris van Delft: “Zelfs na zijn coming-out, bleef mijn vaders homoseksualiteit een geheim voor oma”

Toen theatermaker Floris van Delft 20 was, kwam zijn vader uit de kast. Bijna dertig jaar later maakte hij van zijn familiegeschiedenis de voorstelling Mensen zoals jij. “Ik ontdekte dat de zwijgdynamiek uit mijn gezin zich in heel veel families voordoet.”

1) Wat we vertellen is de waarheid, hoe we dat doen is theater’, zei je ooit over jouw manier van maken. Welke waarheid staat centraal in Mensen zoals jij?
“Ik behandel in mijn werk vaak maatschappelijke onderwerpen en vind daarbij dat je als maker geen propaganda moet bedrijven door slechts één perspectief te pushen. Mijn nieuwe voorstelling begon bij mijn waarheid, bij mijn familiegeschiedenis en de rol die zwijgen daarin speelde. Tijdens het vooronderzoek ging ik aan mijn keukentafel met zeer uiteenlopende mensen in gesprek over familiegeheimen: van jongeren, tot welzijnswerkers tot mensen met een vluchtverleden. Heel lang dacht ik dat mijn familiegeschiedenis alleen voor mij relevant was, daarom wilde ik er eerder geen voorstelling over maken. Maar in die gesprekken besefte ik dat de zwijgdynamiek uit mijn gezin zich in veel families voordoet. In deze voorstelling heb ik hun verhalen vervlochten met het mijne. ”

2) Kun je het verhaal eens in je eigen woorden beschrijven?
“Het begint bij een jong stel, een man en een vrouw, die pas een paar weken samen zijn. Wanneer zij aan hem vertelt zwanger te zijn, valt hij compleet stil. Hij kan letterlijk geen woord meer uitbrengen. Daarna volg je in drie aktes eerst het verhaal van zijn grootouders, dan dat van zijn ouders en ten slotte dat van hem, om erachter te komen waar die stilte vandaan komt. In essentie gaat de voorstelling over intergenerationeel trauma, over waarom een volgende generatie bepaalde mechanismen van hun ouders overneemt, ook al dienen die voor hen geen doel meer.”

3) Je baseerde deze voorstelling voor een groot deel op het verhaal van jouw vader, die uit de kast kwam toen jij 20 was. Hoe verliep dat?
“Het nieuws kwam als donderslag bij heldere hemel. Het was niet zo dat hij eindelijk iets benoemde wat wij allang wisten. Mijn ouders gingen uit elkaar en ik weet nog dat mijn oma liever niet wilde weten waarom. Toen mijn vader een vriend kreeg, bezocht hij haar regelmatig samen met hem, maar hij heeft haar nooit verteld dat het zijn partner was. Mensen zoals jij gaat over deze twee typen geheimen: het soort waar niemand weet van heeft, en het soort waar collectief over gezwegen wordt, om de goede vrede te bewaren.”

4) Welke invloed had die stilte rondom je vaders homoseksualiteit op jouw leven?
“Ook ik heb de neiging mijn mond dicht te doen als het moeilijk wordt, of dat nu in de relatie met vrienden, mijn vrouw of mijn kinderen is. Uit een reflex stop ik met praten, zodat ik het niet erger kan maken – wat natuurlijk averechts werkt. In zekere zin verken ik met deze voorstelling hoe ik kan voorkomen dat ik die zwijgdrang overdraag aan mijn kinderen.”

5) Wat heeft het je vader gebracht dat hij het zwijgen over zijn homoseksualiteit destijds grotendeels doorbrak?
“Heel veel. Hij heeft lang een deel van zichzelf ontkend, wat er voor zijn gevoel niet mocht zijn. Toen hij daar eindelijk open over kon zijn, heeft hem dat meer heel gemaakt als persoon. Ik zou het mooi vinden als ik mensen met deze voorstelling kan laten inzien hoe bevrijdend praten kan zijn.”

Mensen zoals jij van theatergezelschap Wat we doen is t/m 3 mei te zien in de Nederlandse theaters. Kijk voor de speellijst op watwedoen.nl.