Very vintage: is Brokeback Mountain na 20 jaar een klassieker, ja of nee?

Alweer 20 jaar geleden verscheen Brokeback Mountain in de bioscopen, een film waarin de liefde tussen twee mannen centraal stond in een tijd dat dit niet bepaald gangbaar was in de mainstream cinema. Het had overigens niet veel gescheeld of de film was nooit verschenen…

De Amerikaanse entertainmentdeskundige Matt Baume blikt terug op 20 jaar Brokeback Mountain. Op zijn YouTube-kanaal deelt hij een video met de titel ‘Brokeback Mountain at 20: Does it hold up?’, waarin hij terugblikt op de ontstaansgeschiedenis van de film, de reacties van het publiek en in de media, destijds, en zijn eigen twijfels over het idee of het ‘nodig’ was om ‘gay movie’ aan een mainstream publiek te tonen.

het verhaal van twee verliefde cowboys 

Brokeback Mountain vertelt het verhaal van twee mannen die leefden in de jaren zestig van de vorige eeuw, op het barre platteland in de wildernis van Wyoming, in het conservatieve deel van de Verenigde Staten. De twee zijn schaapherders en komen elkaar geregeld tegen. Er slaat een romantische vonk over tussen de twee die een brandende liefde voor elkaar ontketent.

Maar lang houdt hun liefde niet stand. Beide heren kiezen voor een traditionele rol in een gezin met vrouw en kinderen – terwijl er op de achtergrond continu iets blijft sluimeren. De een gaat daar heel anders mee om dan de ander, maar geen van de twee trekt uiteindelijk aan het langste eind…

klassieker of niet? 

Brokeback Mountain kwam uit in het midden van de jaren nul, een tijd waarin tv-series als Will & Grace en Queer as Folk langzaam terrein wonnen. Een mainstream film over een gay romance tussen twee mannen was echter nog niet eerder op deze schaal vertoond: Brokeback Mountain werd een wereldwijde hit die een aantal Oscars won, bovendien.

Destijds zeiden sommigen al dat Brokeback Mountain het in zich had om een klassieker te worden. Anderen dachten juist dat de film weer snel zou worden vergeten. Het epos over een verboden homoromance tussen twee cowboys (of schaapherders dus eigenlijk) in de wildernis spreekt echter nog altijd tot de verbeelding.

veilig en vertrouwd in de marge 

En dat terwijl er twintig jaar geleden vooral erg lacherig over werd gedaan in talkshows, zo laat Matt Baume zien. Zelf had de entertainmentdeskundige in die tijd ook zijn twijfels. Noem het geïnternaliseerde homofobie, maar dat de gay cultuur iets marginaals was, had volgens hem ook z’n charme. Gays bleven onder de radar, wat wel zo veilig en vertrouwd was. 

Zou een mainstream release als Brokeback Mountain niet alles overhoophalen? Zou al die aandacht voor de lhbtiq+-cultuur niet zorgen voor een backlash? Konden ‘we’ niet beter terug in onze schulp kruipen, of liever nog: er gewoon lekker veilig in blijven zitten zonder al die cinematografische ophef?

wegbereider 

Achteraf vindt Baume toch van niet. Hij ziet nu ook hoeveel de film heeft betekend voor de emancipatie van gays en in hun slipstream de rest van de regenbooggemeenschap. En zo komt hij tot de conclusie dat Brokeback Mountain als film vooral een wegbereider is geweest. 

Terwijl de film er misschien nooit was gekomen: acteurs die waren gevraagd, haakten bij voorbaat af (Matt Damon: “Ik heb net een gay personage gespeeld in The Talented Mr. Ripley dus bedankt, ik sla even over.” Mark Wahlberg: “Eh, nee. Ik krijg de kriebels van homogedoe.”). Heath Ledger wilde wel, maar de makers van de film vonden hem teveel een tienerfilmimago hebben en dus ‘niet mannelijk genoeg’.

analyse 

Maar uiteindelijk kwam de film er dus toch, en we hebben het er nóg over. Hier de video met de uitgebreide analyse van Matt Baume.