Van Pim Fortuyn tot Harvey Milk: dit zijn de bekendste gay politici op het witte doek

Nu Rob Jetten koers zet richting het premierschap en Thom van Campen is gekozen als Tweede Kamervoorzitter is het een mooi moment om eens op een rijtje te zetten welke films er zijn met prominente gay politici. Van Harvey Milk tot de moord op Pim Fortuyn: deze mannen en vele anderen zijn te zien op het witte doek.

Politici zijn een afspiegeling van de bevolking. Dat betekent dat er ook roze politici zijn. Is dit gegeven ook terug te zien in speelfilms? Zo ja, hoe dan? Mediadeskundige Ad van Dam bekeek een aantal films en vroeg zich af welke Nederlandse premières we wellicht kunnen verwachten.

homo-activist

De bekendste film, waarin een gay-politicus de hoofdrol vervult is de met twee Oscars bekroonde film Milk (2008). Hierin wordt het waargebeurde verhaal van de Amerikaanse homo-activist Harvey Milk verbeeld. Milk verzette zich onder meer tegen de anti-homoacties van Anita Bryant in de jaren zeventig. De film laat vooral zien hoe politiek en homobelangenbehartiging werken. Van het gay leven van Milk zien we een enkele bedscène en flarden uit de Castrowijk in San Francisco. De film eindigt met de moord op Milk.

theo van gogh

Harvey Milk was een linkse, democratische activist. Dat een moord op een gay politicus ook een heel ander soort film kan opleveren, bewees Theo van Gogh met zijn film 06/05 (2004/2005), waarvoor de moord op Pim Fortuyn het uitgangspunt was. De film begint met documentair materiaal van de moord op Fortuyn en krijgt daarna de vorm van een spannende thriller. Fortuyn is in deze film alleen in documentaire beelden te zien, waardoor we niets over zijn persoonlijke leven als homoseksueel te zien krijgen. 

geheime relatie

In de Braziliaanse speelfilm O Senador (2024) is dat heel anders. In meerdere expliciete vrijscènes krijgt de kijker te zien hoe de geheime relatie van de getrouwde senator Arthur Alencar eruitziet met zijn toyboy Renan. Journalist Victor wil de senator hiermee confronteren en zoekt daarom contact met Renan. Ook deze film ontwikkelt zicht tot een thriller, omdat de senator vermoord wordt en de vraag ‘who did it’ aan het einde verrassend wordt beantwoord.

verlangen en leugens

Niet alleen een moord op een gay politicus is aanleiding voor een film, ook een ander gay- gerelateerd aspect leent zich daar uitstekend voor: chantage. Neem het op waarheid gebaseerde verhaal A Very English Scandal (2018), dat zich afspeelt in Engeland in de jaren ‘60, waarin de conservatieve politicus Jeremy Thorpe afgeperst wordt door zijn geheime ex-minnaar Norman Scott. De politicus stelt alles in het werk om zijn ex-lover te laten vermoorden. Dat lukt echter niet en draait uit op een rechtszaak. Een film over verlangen, leugens en een onmogelijke liefde.

In het begin van de film zijn we getuige van een homo-erotische scène: de eerste ontmoeting tussen Jeremy en Norman, waarbij Norman, met een in close-up gefilmd ontbloot bovenlijf, verlangens opwekt bij Jeremy. Expliciete taal en een enkele suggestieve gay scène, maken hoorbaar en zichtbaar, hoe kwetsbaar deze gay-politicus is. Chantage ligt altijd op de loer en dat kan je een leven lang achtervolgen en je carrière breken.

conservatieve senator 

In de openingsscène van Perfect Stranger (2007) confronteert journaliste Rowena Price senator Sachs met zijn heimelijke homoseksuele gedrag. Een conservatieve senator, die net als in O Senador, familiewaarden predikt. De openingsscène met de senator is uitsluitend bedoelt om Price als journaliste te typeren en daarna krijgt de kijker niets meer te zien of te horen over de senator, omdat Price haar focus verplaatst naar het onderzoeken van een moord op een jeugdvriend.

romantische comedy 

In de Zweedse film Four More Years (2010) kan er gelachen worden om een gay politicus. De liberale partijleider David Holst is getrouwd en krijgt een relatie met de socialist Martin Kovac. Holst zet alles op het spel: zijn huwelijk, zijn carrière en zijn eigen goede naam. Holst en Kovac kiezen er voor de relatie geheim te houden. In deze romantische comedy worden er volop grappen gemaakt over de politiek, maar zien we ook hier weinig van hun liefdesrelatie.

Wel zoenen ze elkaar een keer en zijn er wat ondeugende handtastelijkheden. Een scène met beiden in hun onderbroek, straalt vooral burgerlijkheid uit. Ook een scène van een blote man onder de douche, is niet erotisch geladen, maar verbeeldt eenzaamheid. De relatie tussen beide mannen gaat aan en uit en weer aan. Ondanks hun politieke verschillen, kiezen ze aan het einde voor elkaar en is de liefde sterker dan wat dan ook.

world pride amsterdam

Hoewel gay politici bestaan, zien we daarvan weinig terug in films. En wanneer dat wel het geval is, zijn het vooral de thema’s: moord en chantage. Daarbij zijn waargebeurde verhalen een bron van inspiratie. In Nederland zijn er nog veel niet verfilmde verhalen te vertellen.

Denk bijvoorbeeld aan de ervaringen van de eerste openlijk homoseksuele parlementariër ter wereld: oud-Tweede Kamerlid Coos Huijsen (‘Homo Politicus’) of aan meerdere gay politici, die wetsvoorstellen indienden, waardoor we volgend jaar 25 jaar het burgerlijkhuwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht vieren of het feit dat we wellicht een gay premier krijgen. Zou het niet fantastisch zijn wanneer een Nederlandse film met één van deze thema’s of personen in de hoofdrol, tijdens de komende World Pride in Amsterdam in première zou gaan?