Colby Keller: “Er is iets zeer bevrijdends aan porno”

Colby Keller is een fenomeen. In zijn 14-jarige carrière als pornoacteur bouwde hij een gigantische fanbase op. Onlangs startte hij een ambitieus kunst/pornoproject waarin hij zich met behulp van een enthousiaste groep vrijwilligers een weg door alle vijftig staten van Amerika neukte. Een openhartig gesprek met een bijzonder antikapitalistische pornoacteur. ‘Door letterlijk al mijn eigendommen weg te geven, probeerde ik op ironische wijze pas echt volledig naakt te zijn.’

Colby is in Amsterdam voor een vertoning van zijn kunst/pornoproject Colby Does America, een event opgezet in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam. Na het project gaat hij met het publiek in gesprek over de vragen die hij met het project probeerde op te roepen. Hoofdvraag: waar ligt de grens tussen porno en kunst?

De dag voor de vertoning spreken we af bij op de plek waar het allemaal zal gaan gebeuren: OT301. Colby is op het eerste gezicht een imposante verschijning met zijn gespierde lichaam en rossige baard, maar hij geeft me een opvallend bescheiden handdruk. We nemen plaats op een paar stoeltjes bij het raam. Een penetrante, maar niet onaangename zweetlucht zweeft me tegemoet. Aan zijn button met eco-activistische opdruk leid ik af dat hij waarschijnlijk niet zoveel heeft met deodorant. Het draagt allemaal bij aan zijn woeste, natuurlijke aantrekkingskracht. 

'Tijdens mijn eerste pornoshoot maakte ik er gelijk een potje van'

Op zijn 21ste zette de inmiddels 35-jarige Colby zijn eerste stap in de porno-industrie, na antropologie te studeren en lessen te volgen aan een kunstacademie. ‘Ik studeerde af in tijden van enorme economische recessie en kon simpelweg geen werk vinden. Ik raakte wanhopig.’ Gedeeltelijk vanuit nieuwsgierigheid, maar vooral uit pure noodzaak, besloot hij zich aan te melden bij een pornostudio. ‘Ik was er honderd procent zeker van dat ze niet zouden reageren. Het was zo’n situatie waarbij je negatieve bevestiging zoekt. In plaats daarvan reageerde de studio heel enthousiast, daar had ik niet op gerekend. Ik moest ook even nadenken of ik er wel echt mee verder wilde gaan. Uiteindelijk won mijn nieuwsgierigheid het echter van mijn twijfel. Ik word vaak gedreven door mijn nieuwsgierigheid merk ik.’

Tijdens zijn eerste shoot maakte Colby er naar eigen zeggen gelijk een potje van. ‘Ik moest me aftrekken voor de camera en kwam veel te snel klaar. Ik werd gevraagd om een vinger in m’n kont te steken tijdens het aftrekken, dat had ik misschien een enkele keer in mijn leven gedaan. Ik vond gelijk m’n prostaat en boem [knipt met zijn vingers] ik kwam klaar. [lacht] Ze hebben het materiaal geloof ik nooit gebruikt. Ik dacht dat mijn pornoavontuur daarmee gelijk tot een einde was gekomen, maar bijna 14 jaar verder ben ik nog steeds actief. Ik heb nu zo’n beetje de pubertijd van mijn pornocarrière bereikt.’

Voor iemand die werkt in een industrie waar enorm veel geld in omgaat, lijkt Colby bijzonder weinig om materiële zaken te geven. April 2014 werd hij uit zijn woning in Baltimore gezet en bleef hij zitten met een enorme hoeveelheid spullen. ‘Ik had niet de middelen om alles ergens anders op te slaan of een nieuw appartement te huren. Ineens besefte ik wat voor last al die eigendommen eigenlijk vormden. Ik dacht lang na over de meest bevredigende manier om deze nieuwe realiteit – ik was van de een op de andere dag dakloos – te accepteren. De oplossing voor mij was uiteindelijk om te breken met al m’n spullen. Om eindelijk helemaal naakt te zijn – ik kan een ironische grap altijd erg waarderen [lacht]. Ik probeerde op die manier een punt te bereiken waarop ik oncomfortabel bloot was. Rillend van de kou, rondkruipend door een grot – zo is het Colby Does America-project overigens ook geëindigd. Ik heb al mijn spullen gratis weggegeven en brak daarmee voor mijn gevoel echt de ongeschreven regels wat betreft hoe je dient om te gaan met bezit.’

Klinkt heel mindful.
‘Ik raad het iedereen van harte aan, maar je moet het je inderdaad wel kunnen veroorloven. Je moet wel een positieve vervolgstap in gedachte hebben. Een hoop mensen zagen het destijds als een soort zelfmoord en dat was het tegenovergestelde van mijn intentie. Ik wilde voor één keer, op een extreme manier, alles goed in perspectief brengen.’

‘Ik ben benieuwd hoe ik na dit project het “normale” leven als pornoacteur weer op ga pakken.’

Uit deze radicale actie ontstond Colby’s nieuwste project, waarin hij zijn carrière als pornoacteur en zijn verleden als kunststudent met elkaar verenigt. Vanuit dit nulpunt begon hij aan een reis door de Verenigde Staten om zich een weg door alle vijftig staten te neuken. Van elk avontuur is een filmpje gemaakt. ‘Colby Does America is als een enorm gap year voor me geweest. Ik had snel vrede met mijn dakloosheid en het project heeft me de mogelijkheid gegeven om door het hele land te reizen, de natuur te verkennen, veel te eten en een hoop seks te hebben – allemaal dingen waar ik van houd! Ik vind het overigens lastig om het “mijn project” te noemen, want het is het resultaat van het werk van heel veel verschillende mensen. Het meeste werk heb ik niet eens zelf verzet. Heel veel mensen boden vrijwillig aan om te helpen met het bouwen van de site, het schieten en editen van de video’s, de administratie, enzovoorts, enzovoorts. Ik had me nooit kunnen voorstellen dat het zo gaaf zou zijn. Ik ben nu een beetje verwend, ik heb non-stop gereisd, in hotels geslapen en erop los gekampeerd. Het is geen normaal leven. Ik ben benieuwd hoe ik straks het “normale” leven als pornoacteur weer op ga pakken. Soms creëer ik enorme hindernissen voor mezelf. Vervolgens merk ik echter dat ik ervan geniet ze te overkomen, dus creëer ik weer nieuwe hindernissen.’

Het project heeft je geen windeieren gelegd. Je was laatst al te zien in een campagne van Vivienne Westwood. De grens tussen mode en porno lijkt sowieso af en toe te vervagen.
‘Er is een interessante overeenkomst tussen de mode- en de pornowereld. Beide proberen beiden een verlangen in mensen op te wekken. Er wordt altijd erg voorzichtig omgegaan met die link, maar hij is er wel. Beide industrieën draaien om lichamen. De relatie tussen porno en mode is heel interessant. Ik was laatst in Parijs voor een fotoshoot. Daar was een illustrator van de New York Times aanwezig om een portret van mij te schetsen tijdens de shoot. Hij zette een foto van die ontmoeting op het Instagram-account van de NYT, die vervolgens binnen no-time weer werd verwijderd. Ik denk dat de meeste Amerikanen wel weten dat de New York Times een staatskrant is, met name gerund door de democratische partij. Ik denk dat ze niet wilden dat hun Instagram-lezers mijn naam konden Googelen en vervolgens op pornografische afbeeldingen zouden stuiten. Het toont aan hoe conservatief de Amerikaanse regering is. Toch was het een interessante ervaring voor me, want het onthulde een politieke kant aan mode, aan de high-brow cultuurindustrie, die eigenlijk heel conservatief en anti-seks is. Dat had ik niet verwacht. Het was een zeer krachtig moment.’

Geeft porno je in zekere zin ook een gevoel van bevrijding? Je bent immers letterlijk en figuurlijk met de billen bloot gegaan.
‘Porno heeft me vooral geholpen om mijn seksualiteit en de manier waarop die verandert te accepteren. Er is ook zeker iets zeer bevrijdends aan. Het is echter nooit zo geweest dat ik een aha-moment van bevrijding heb ervaren. Het is een constant proces en mijn definitie van vrijheid verandert ook constant. Het idee dat ik als kind had van vrijheid heb ik waarschijnlijk nu wel bereikt, maar inmiddels weet ik dat het ingewikkelder ligt. Snap je wat ik bedoel? Porno heeft daar wel een essentiële rol in gespeeld. Naakt zijn voor een camera, wiens camera ook, maakt je heel kwetsbaar. Tot op de dag van vandaag kan ik niet vol overtuiging zeggen dat ik me er comfortabel bij voel. Een deel daarvan heeft te maken met wat men als ‘privé’ ziet. Er zijn een hoop manieren waarop de ideologie rondom het woord ‘privé’ sociaal gezien van negatieve invloed is. Mezelf kwetsbaar opstellen en naakt zijn voor anderen is voor mij een manier om mezelf van die beperkte definitie te bevrijden. Ik streef er niet alleen naar om een gevoel van bevrijding voor mezelf te bereiken, maar ook voor andere mensen. Ik kan dit werk immers alleen maar doen omdat het openbaar is. Ik moet me realiseren dat de eventuele emancipatie en bevrijding die ik heb bereikt in de pornoindustrie te danken is aan het feit dat het een sociaal ding is. Ik kan dit werk doen omdat anderen naar mij kijken.’

Wat vond je het meest interessant aan Colby Does America, ten opzichte van je eerdere werk?
‘Mijn probleem bij het maken van kunst is dat ik vooral geïnteresseerd ben in het proces, niet zozeer in het eindresultaat. Dat is lastig te verwoorden. In dit project heb ik kunnen focussen op het traject. Ik kon enorm veel van mijn interesses met elkaar verbinden in Colby Does America. Interessant was ook dat ik bij dit project niet om mijn publieke positie heen kon. Ik ben een pornoacteur, mensen weten dat. Ik voelde daarom een verantwoordelijkheid om die identiteit te verbinden met dit project. Ik heb geprobeerd iets neer te zetten dat de kunstenaar in mij laat zien, maar ook speelt met wie ik ben als publiek persoon. Het eindresultaat is niet te omschrijven als conventionele kunst en niet als conventionele porno.’

Je komt nu inderdaad van een koude kermis thuis als je porno verwacht, maar ook een beetje als je hogere kunst verwacht.
‘Precies, uiteindelijk levert het een hoop teleurstelling op [lacht]. Maar dat is goed, dat is ook de bedoeling. Kunst is er niet zozeer om je te bevredigen als om je aan het denken te zetten. Het moet je verwachtingen ondermijnen, zodat je anders gaat denken.’

'Door PrEP kan ik seks nu puur zien als iets fijns'

Er woedt momenteel een flinke discussie over de invoering van PrEP in Nederland. Jij slikt het, moet je je daar vaak voor verdedigen? Veel homo’s zijn er ook op tegen omdat ze vinden dat het vrije seks legitimeert.
‘In de VS was er ook een flinke discussie over Truvada en het recht om een “slet” te zijn. De houding tegenover PrEP begint in Amerika eindelijk in positieve zin te veranderen. Ik bescherm mezelf graag tegen verschrikkelijke ziektes die de mensheid schaden en ik heb ook graag een hoop seks. Ik hou ervan om een slet te zijn! Met PrEP ben je natuurlijk niet honderd procent beschermd tegen hiv, een condoom blijft ook nodig om jezelf tegen andere soa’s te beschermen, maar het komt in de buurt. Daarbij merk ik dat veel mensen het moeilijk vinden om eerlijk tegen elkaar te zijn wat betreft hoe we seks hebben. Ik weet niet hoe het in Nederland zit, maar in de VS, ook voordat PrEP beschikbaar was, hadden een hoop mensen – waaronder ikzelf – af en toe of vaak onveilige anale seks. Het gebeurt. Misschien ben je heel volhardend in het gebruiken van een condoom, wie weet laat je weleens een steek vallen. PrEP vormt hoe dan ook een manier om jezelf te beschermen. Je hoeft je bij het slikken van PrEP niet meer druk hoeft te maken om de potentieel schadelijke gevolgen van seks. Ik kan me nog tijden herinneren waarin ik het condoom religieus gebruikte, maar toch heel zenuwachtig was, tranen in mijn ogen had van de zenuwen als ik op de uitslag zat te wachten bij de soa-poli. Het is nooit een fijn moment en dat heb ik nu niet meer omdat ik PrEP slik. Het is fijn om geen schuldgevoel over seks te hebben, of de angst te hebben dat je sekspartner je mogelijk een ernstige ziekte kan overdragen. Je kunt seks nu puur zien als iets fijns. Als een positieve, productieve relatie tussen twee mensen. Dat is wat mij betreft dé manier waarop alle homomannen over seks zouden moeten denken. PrEP heeft de potentie om de negatieve manier waarop mensen af en toe over seks denken weg te nemen. Hiv en aids hebben zoveel schade aan de LHBTI-gemeenschap en de wereld aangebracht, en wij hebben nu de mogelijkheid in handen om eindelijk een punt te bereiken waarop er nul nieuwe infecties meer bijkomen. We moeten er hard aan klussen om dat te bereiken.’

Er wordt voor mijn gevoel tegenwoordig veel meer openheid van pornosterren verwacht. Om succesvol te zijn dien je ook een publiek persoon te zijn. Zonder Twitter ben je nergens meer.
‘Echt hoor, het is een fulltimebaan, een onbetaalde. Het is een vorm van arbeid waar we geen compensatie voor ontvangen. Ik heb het gevoel dat ik altijd aan het werk ben. Ik werk alleen maar meer, en krijg alleen maar minder betaald. Aan het einde van de dag wordt er een hoop werk van ons verwacht waar we niets voor betaald krijgen. Kapitalisme vindt manieren om meer en meer en meer uit mensen te zuigen. Het is echt problematisch.’

Vind je het niet lastig om met je nogal antikapitalistische houding te werken in een industrie die juist zo draait om geld?
‘Het is mijn werk, ik heb het nodig om mezelf te onderhouden, maar ik vind het inderdaad lastig om erover te praten. Als ik er te kritisch over word, riskeer ik dat ik geen werk meer heb. Ik heb sowieso ervaringen gehad in de industrie waar ik wijselijk m’n mond over houd. Het is heel dubbel. Daarom genoot ik ook zo van het maken van Colby Does America. Alle video’s zijn gratis zichtbaar en daarbij zijn de video’s in de meeste gevallen niet per se te zien als porno in de klassieke zin. Ze volgen niet het verwachtingspatroon van de gemiddelde pornokijker.’ 

'Er zijn vast een hoop mensen geweest die meededen, puur omdat ze seks wilden met een pornoster'

Was het in sommige staten lastig om mensen te vinden die mee wilden werken?
‘Het was af en toe ontzettend lastig om mensen te vinden. Mijn voorkeur gaat ernaar uit om anderen te filmen, ik wil juist niet in iedere video zitten. Helaas bleek het makkelijker om mensen te vinden die seks met mij wilden. Het is best lastig om tegen iemand te zeggen: “Ik wil je filmen, maar liever met iemand anders of je partner.” Mensen zagen dat vaak direct als een afwijzing. Daarbij had ik een grotere diversiteit aan mensen, lichaamstypen, huidskleuren et cetera willen laten zien. Ik heb natuurlijk wel een type, maar ik heb geprobeerd mijn geest te verruimen. Het blijft echter een uitdaging. Het constant onderweg zijn is an sich al heel uitdagend, laat staan dat je je libido genoeg kunt opkrikken om een scène te schieten. Er is geen pauze, het is niet alsof ik ooit twee weken geen seks heb, dat kan ik me simpelweg niet veroorloven. Ik moest het daarbij echt doen met wat ik kon vinden. Ik had een klein budget en was het grootste deel van de tijd onderweg. Bij aankomst in een nieuwe stad gooide ik gelijk m’n Grindr en Scruff open om mensen te zoeken die interesse hadden en de volgende dag moest ik alweer door naar de volgende stad.’

Is het soepel verlopen?
‘Ik ben flink vaak gecatfisht. Ik heb ook veel beelden geschoten die ik later weer offline moest halen, omdat de mensen die eraan meewerkten zich er uiteindelijk toch niet fijn bij voelden. Ik heb mensen altijd de optie gegeven een masker te dragen, maar als ze op dat aanbod ingingen, hadden ze vaak achteraf hun bedenkingen over hun deelname aan het project. Er zijn vast ook een hoop mensen geweest die in eerste instantie "ja" zeiden, puur omdat ze seks wilden met een pornoster. Als ik ze de optie bood om de video te verwijderen, gingen ze daar vaak op in. Ze gebruikten mij op dat moment in zekere zin. Het was al met al een zeer leerzame ervaring.’

Wat was een van de meest verrassende aspecten?
‘Het project heeft me veel geleerd over de houding wat betreft seks in de verschillende staten. Eén staat die me in positieve zin verraste was Kentucky. I got lucky in Kentucky, a lot. Mensen waren daar heel open over seks en ze waren er ook donders goed in. In Tennessee was het juist ontzettend lastig om mensen te vinden, terwijl die staten direct naast elkaar liggen. Ik denk ook dat de meeste Amerikanen in de veronderstelling zijn dat ze exact dezelfde cultuur hebben. Beide staten zijn conservatief, beiden stemmen Republikeins.’

Wat was voor jou een van de meest succesvolle items?
‘Soms had ik wel een heel goede connectie met iemand en bleek het materiaal achteraf ook heel erg goed. Of het dan een goede video wordt is echter nog maar de vraag, want daar ben ik niet verantwoordelijk voor, anderen hebben de editing verzord. Ik heb een hoop vrienden gemaakt op deze tour, waarschijnlijk voor de rest van mijn leven. Het was voor een hoop mensen een levensveranderend project.’

Benieuwd geworden naar Colby Does America? Het volledige project is gratis te volgen en bekijken op www.colbydoesamerica.com. Vragen over het project? Je vindt Colby o.a. op Twitter en