Operetta Land van Steef de Jong is terug: “Mijn stukken gaan altijd over twee mannen of twee vrouwen die verliefd worden”

Vanaf 5 oktober wordt Operetta Land bij De Nationale Opera hernomen, na het doorslaande succes van de oorspronkelijke voorstelling in 2022. Er zijn nog kaartjes – daar moet je wel snel bij zijn want Operetta Land staat slechts zeven keer op de planken. Winq sprak in 2022 met de maker, Steef de Jong, over zijn debuut waar zijn signature karton alomtegenwoordig was, net als zijn geesteskinderen: onbevangen sprookjes waarin prinsen verliefd worden op andere prinsen.

In Operetta Land neemt theatermaker Steef de Jong je mee in een meeslepend verhaal, vol van alles wat operette zo onweerstaanbaar maakt: romantiek, misverstanden, persoonsverwisselingen, list en bovenal: verrukkelijke muziek. Operette heeft de reputatie van stoffig en oubollig gekregen. Volkomen onterecht, vindt Steef de Jong, die zijn carrière in het teken van het genre heeft gesteld: operette is scherp, opent de deuren naar onze eigen verbeelding en brengt de nodige lucht in ons leven.

Binnenkort ben je opnieuw te zien in Operetta Land. Een voorstelling die je zelf hebt samengesteld. 

“Deze voorstelling bestaat uit operettemuziek uit alle hoeken en gaten van het genre, en daaromheen heb ik een nieuw verhaal bedacht. Van die synopsis heeft Paulien Cornelisse een script gemaakt, met dialogen. En samen hebben we de liederen van Nederlandse teksten voorzien. Soms vertaald en soms gewoon helemaal nieuw. Overigens is niet alles in het Nederlands – enkele liederen laten we in ere, wat de herkenbaarheid ook weer ten goede komt. Ik speel ook mee: ik ben de ‘verzinner’ van het verhaal. In Operetta Land ga ik op ontdekking in mijn eigen hoofd. Op een vliegende fiets kom ik het toneel op en dan land ik in Operetta Land: een land dat ík heb verzonnen en waar ik alles ook zelf kan veranderen. Maar er gebeuren ook dingen die uit mijn onderbewustzijn komen. Het is een fantasiewereld. En ik haal alles altijd door elkaar. Mijn stukken gaan uiteindelijk altijd over twee mannen of twee vrouwen die verliefd worden. Dat is mijn wereld dus dat zet ik op toneel. Zonder er overigens een probleem van te maken. De koningin wordt gespeeld door een man en de graaf weer door een vrouw… Dat gooi ik allemaal door elkaar. Dat gaat vanzelf maar ik doe het ook bewust – ik vind dat de toekomst. Dat man-vrouwdenken staat mij niet aan. De verzinner in Operetta Land wordt verliefd op de prins die zijn verzonnen land binnenwandelt. Ja: ik mag het verzinnen, dus dat gebeurt dan.”

Musicals zijn nu overal maar operette is dat misschien minder? Hoewel Operetta Land wel een groot succes was… 

“Er is een tijd geweest dat operette als stom werd gezien. Daar ging je gewoon niet aan beginnen. Oubollig, kitscherig en niet van deze tijd – die sfeer had het. En er wordt ook veel in gegild. Vroeger kwamen er nog wel operetteprogramma’s uit de jaren zestig en zeventig op televisie maar dat zag er vreselijk uit. Twintig jaar geleden is het hele genre bijna uitgestorven maar nu leeft het weer op. Operette kan in bepaalde periodes van de geschiedenis goed floreren. Als het slecht gaat in de wereld, hebben mensen zin in operette. Na de Tweede Wereldoorlog krabbelde het genre weer op. Operette is een sprookje, net als veel romantische films uit de jaren vijftig. En operette is lekker zonder gedoe – veel kleuren, vrolijke dans en altijd met een goede afloop. Alles om maar te vergeten wat er gebeurd was. Aan de bekendste operette, Die Fledermaus van Strauss uit 1874, ging een beurskrach vooraf. En na de Eerste Wereldoorlog, in de roaring twenties, zag je dat escapisme ook al.”

Vluchten we niet allemaal weg in social media? 

“Nou, ik niet. Voor mij is operette enorm escapisme. En in de tijd waarin we nu leven, bloeit zoiets als operette tóch weer op. Ik houd er erg van om naar het theater te gaan en dat de mensen dan zingen in plaats van praten. In de echte wereld om ons heen is er voor mij heel veel gedoe, narigheid en lelijkheid. In het theater kun je de schoonheid zoeken. Bijvoorbeeld doordat een gesprek gezongen wordt – dat is dan al een eerste stap. Weg van de werkelijkheid. Doe mij maar een droom. Musicals zijn eigenlijk realistische verhalen geworden, maar dan met muziek. Maar operette bestaat vaak uit rare verhalen. En waarom? Ik zou het ook niet weten. Per ongeluk blijkt iemand dan ineens een prins te zijn, haha, altijd dat. Ik vind dat heerlijk.”

Operetta Land wordt begeleid door het Nederlands Kamerorkest en naast Steef zijn er nog zeven andere zangers/spelers en vier ‘bewegers’. (“Ik vind figuranten geen leuk woord omdat hun aandeel belangrijk is.”) De technici zijn aanwezig in kostuum (“Ik vind het leuk om te laten zien hoe dingen werken, als je aan een touwtje trekt of op een knop drukt bijvoorbeeld. Dat wil ik niet verstoppen.”) Operetta Land wordt vanaf 5 oktober zeven keer gespeeld. Kijk voor meer informatie op operaballet.nl.

Steef de Jong is vanaf 17 oktober ook in het Rijksmuseum te zien. In de tentoonstelling Thuis in de 17de eeuw ervaar je het dagelijks leven van 400 jaar geleden via negen ‘kijkdozen’, ontworpen door theatermaker en beeldend kunstenaar Steef de Jong. Met karton als hoofdrolspeler, brengt hij huiselijke taferelen tot leven en laat hij bezoekers door verschillende momenten van de dag dwalen. De Jong voegt een theatraal element toe aan een tentoonstelling vol persoonlijke verhalen, diverse bewoners, unieke objecten en beroemde poppenhuizen, die samen een intiem beeld geven van het leven toen.