Lekkere muziek: dit zijn Madonna’s tien meest ondergewaardeerde singles

‘Causing a Commotion’? Wat was dat ook alweer… ‘Ghosttown’? Nooit van gehoord! ‘Get Together’? Hmm. Er gaat misschien vaag een belletje rinkelen, maar meezingen? Ho maar. We verzamelen hier de tien meest ondergewaardeerde Madonna-singles uit haar carrière, van nummer 10 tot 1. Tien songs die in een iets andere setting in het collectief geheugen zouden zijn gegrift…

‘turn up the radio’

In de jaren tien van dit millennium lijkt Madonna het even niet meer te weten. Terwijl haar vorige album Hard Candy in 2008 nog een (soort van) samenhangend R&B-geluid laat horen, gaat haar MDNA-album in 2012 alle kanten op. Van William Orbit-experimenten als ‘Love Spent’ en elektrobangers als ‘I’m Addicted’ gaat het ook via fillers als ‘Superstar’ en ‘Birthday Song’ naar standaard hitparadepoptracks als ‘Girl Gone Wild’. En ‘Turn Up the Radio’ dus. Wat in de kern een uiterst doeltreffend liedje is, met een video die Madonna opneemt wanneer ze vanwege haar tournee in Italië is neergestreken. Zie haar gaan, in haar autootje tussen de cypressen, met haar dansers die de show stelen in de Toscaanse natuur. Het is een ‘hidden gem’ die het had verdiend om een veel grotere hit te worden.

‘hollywood’

In dit lijstje gaan we kris-kras door de carrière van de Queen of Pop. Na de twee bejubelde en als revolutionair bestempelde albums Ray of Light en Music zet Madonna er nog een tandje bij en komt ze in 2003 met het experimentele American Life. Het wordt gezien als haar ‘politieke’ album, en de video voor de titeltrack en leadsingle is zó controversieel dat Madonna deze terugtrekt voordat MTV deze ook maar kan uitzenden. Te zien is hoe modellen in burka’s en gasmaskers of behangen met kogels over een catwalk schrijden tegen een achtergrond van oorlogsbeelden, met Madonna gekleed in war gear die een aansteker in de vorm van een handgranaat afvuurt op een George W. Bush-lookalike. En wég is het momentum, terwijl het album verschillende hoogtepunten kent. Die titelsong wordt vaak weggezet als ‘dat lied waarop Madonna denkt dat ze kan rappen’, maar luister eens naar het ingetogen, etherische ‘Love Profusion’, of naar het psychedelisch-folky ‘Hollywood’. Die laatste track begint akoestisch, heeft een fraaie opbouw en is een aanklacht tegen oppervlakkigheid en de celebritycultuur in de VS. In de video zien we verschillende dansende Madonna’s, onder wie een pin-up die zich laaft aan botox. Die beelden worden afgewisseld met een hommage aan Guy Bourdin, al zien de erven van die fotograaf het destijds net even anders…

‘rain’

Hierboven is te zien dat American Life een kortstondige backlash oplevert in Madonna’s hitcarrière. Dik tien jaar daarvoor overkomt haar iets soortgelijks met het uitbrengen van het drieluik Erotica (album), SEX (fotoboek) en Body of Evidence (film) in 1992. Vooral in puriteins Amerika trekken ze zoveel expliciete seks niet, of alleen al het sterke vrouwbeeld dat Madonna neerzet. En dat terwijl er zoveel prachtigs te beleven valt op Erotica. De titelsong is duister en opwindend, tweede single ‘Deeper and Deeper’ een ode aan seventies disco en de video eert de fifteen minutes of fame van Andy Warhol. Daarna volgt het prachtige ‘Bad Girl’, een ballad die een van de hoogtepunten van haar Celebration Tour in 2023/24, met dochter Mercy aan de vleugel (en Madonna liggend, er bovenop). ‘Fever’ noemen we ook nog even, met die fijne combi van sassy house music en Madonna’s onderkoelde zang. Maar het lied waarop Madonna alle registers opentrekt, is ‘Rain’, een powerballad mét modulatie, elementen uit R&B, trip-hop en new age waarop ze klinkt als een cyberversie van Karen Carpenter. En dan die video… De in zwart/wit opgenomen en daarna ingekleurde minispeelfilm is nog steeds een van haar cinematografische hoogtepunten.

‘true blue’

Waar de video van ‘Rain’ de kleur blauw viert in al zijn subtiele schakeringen, gaat ‘True Blue’ voor plain en simple. Het is de titelsong van Madonna’s derde album uit 1986, dat klassiekers heeft voortgebracht als ‘Live to Tell’, ‘Papa Don’t Preach’, ‘Open Your Heart’ en ‘La Isla Bonita’. Hoewel ‘True Blue’ een dikke wereldhit wordt, blijft het in de jaren die volgen een ondergeschoven kindje in Madonna’s live repertoire. Wellicht is de fifties doowop-beat daar debet aan, en klinkt het lied té girl group retro. De eenvoudige tekst en de bubblegum-lichte productie geven het lied iets simpels, maar als Madonna het in 2015 alsnog live brengt tijdens haar Rebel Heart Tour, krijgt ‘True Blue’ een nieuw leven. Met dank aan de ukelele die Madonna zelf bespeelt.

‘get together’

Na American Life wil Madonna de wereld weer domineren met een song die zo omnipresent is dat die alles omtrent het bijbehorende album overheerst. ‘Hung Up’ is in 2005 niet weg te slaan uit de hitlijsten, in meer dan veertig landen staat ze ermee op nummer één. Met een ABBA-sample onder de knoppen én de gestroomlijnde productie is ze weer helemaal terug van weggeweest. Het album waarover we het hebben heet Confessions on a Dancefloor. Alle songs zijn uptempo, aan elkaar gemixt bovendien en gebaseerd op disco, electropop en club music. Na ‘Hung Up’ volgt Madonna’s eigen ‘I Will Survive’-momentje met ‘Sorry’, maar dan wordt het een beetje stil. Er volgen nog twee singles: nummer vier is ‘Jump’ dat een van de hoogtepunten vormt van de Confessions Tour in 2006. Nummer drie is ‘Get Together’, dat net als ‘Jump’ in veel landen de top tien haalde maar daarna in de spreekwoordelijke mottenballen is verdwenen. Het trance-achtige nummer doet denken aan Stardusts ‘Music Sounds Better with You’ (waar overigens een geweldige mashup van bestaat samen met Madonna’s ‘Holiday’) en aan het werk van Daft Punk. De hypnotische track is dan misschien door velen vergeten maar niet minder gewaardeerd.

‘miles away’

Helemaal in het begin van dit lijstje noemden we Hard Candy al even, in 2008 de opvolger van Confessions on a Dancefloor. Het gerucht gaat destijds dat Madonna het liefst door wil met Europese producers (de namen die gonzen zijn onder meer die van Pet Shop Boys), maar dat de hotemetoten van haar platenmaatschappij liever zien dat ze zich op de Amerikaanse markt zou richten. Dus schakelt ze enerzijds Pharrell Williams in (die samen met haar ‘Give It 2 Me’ maakt, naast een reeks andere tracks) en anderzijds Timbaland en Justin Timberlake. Met die laatste twee maakt Madonna de leadsingle ‘4 Minutes’ (met daarop de prachtige opdracht van Justin aan Madge: “Don’t be a Pri-… Madonna!”). Hard Candy wordt wisselend ontvangen, met als grootste kritiek dat Madonna niet langer trends bepaalt, maar volgt. ‘Miles Away’ is daar een goed voorbeeld van: het met Timbaland gecreëerde lied doet sterk denken aan de track die hij twee jaar daarvoor schreef voor Nelly Furtado, ‘All Good Things (Come to an End)’. Is dat erg? Nee. Want luister naar ‘Miles Away’ als op zichzelf staande track en je hoort Madonna’s hartenkreet om een liefde die is teloorgegaan. Maar waarvan zij en haar liefdespartner dat zelf nog niet doorhebben...

‘nothing fails’

In dit lijstje staan twee songs die afkomstig zijn van hetzelfde album: ‘Hollywood’ en ‘Nothing Fails’ staan allebei op American Life. ‘Nothing Fails’ is in de kern een ballad, maar dankzij de productie van Mirwais en Mike ‘Spike’ Stent krijgt de track een experimenteel karakter. Had Patrick Leonard aan de knoppen gezeten, dan was dit ‘Like a Prayer 2.0’ geweest. ‘Nothing Fails’ begint klein en ontpopt zich met dank aan een gospelkoor tot een groots gezongen stadionlied, ware het niet dat er heel erg veel computergestuurde toeters en bellen gaande zijn. Door het feit dat er geen muziekvideo bij het lied is gemaakt, door de gebrekkige promotie voor de vervolgsingles van American Life en door de rommelige releases blijft ‘Nothing Fails’ in 2003 onder de radar en is daar sindsdien helaas blijven hangen.

‘causing a commotion’

Zoals je inmiddels hebt kunnen zien, ligt het zwaartepunt van Madonna’s meest ondergewaardeerde tracks in de tweede helft van haar carrière. Niet zo gek, want haar monsterhits scoorde ze voornamelijk in de jaren tachtig. Toch noemen we hier een ‘Gambler’ (van de soundtrack van Vision Quest, een uptempo rocker met een fluitende Madonna die is opgenomen in 1984), een ‘Sidewalk Talk’ (van het debuutalbum Wotupski?! van Jellybean uit 1984, met lead vocals van Catherine Buchanan in de coupletten en Madonna’s zang in de refreinen) en ook meteen maar alles van de soundtrack van de 1987-film Who’s That Girl?. De titeltrack wordt door sommigen beschouwd als rip-off van het tropische ‘La Isla Bonita’ en de andere twee singles is bijna iedereen allang weer vergeten. ‘The Look of Love’, anyone? Of anders ‘Causing a Commotion’? Die laatste is nog dé showstopper van Madonna’s Who’s That Girl Tour, waarbij ze al rockend en dansend de rest van haar band aan het publiek voorstelt. Ook tijdens de Blond Ambition Tour komt het lied nog voorbij. De track verdwijnt daarna echter al snel in het niets. En dat is jammer, want ‘Causing a Commotion’ heeft een prachtige brug die regelrecht doet denken aan die van ‘Into the Groove’, inclusief tekstuele verwijzing naar die hit. ‘Causing’ heeft nota bene op nummer één gestaan in de Billboards US Dance Club Songs én de Dance Singles Sales Charts, maar de Queen of Pop is onvermurwbaar: géén ‘Causing a Commotion’ op haar ultieme 50 Dance Number One Hits-verzamelaar uit 2023, Finally Enough Love!

‘you’ll see’

Bij Madonna denken de meeste mensen aan hits-om-op-te-dansen als ‘Like a Virgin’, ‘Material Girl’, ‘La Isla Bonita’, ‘Express Yourself’ of ‘Vogue’. Maar Madonna is vooral ook een begenadigd balladeer. Haar allereerste ballad ‘Crazy for You’ zou je nog een toevalstreffer kunnen noemen, maar vanaf ‘Live to Tell’ laat ze zien en vooral horen hoe ze de finesses van een perfecte downtempo track in de vingers heeft. In 1995 brengt ze dan ook een compleet album vol ballads uit, Something to Remember. In het begeleidend schrijven wijst Madonna erop dat het er in haar carrière tot dusver veelal is gegaan om alle ruis rondom haar persoonlijkheid. De controverses rond seks en religie (‘Like a Virgin’, ‘Papa Don’t Preach’, ‘Open Your Heart’, ‘Like a Prayer’, ‘Justify My Love’, ‘Erotica’), haar turbulente privéleven, de tournees die steevast tot toestanden leiden of haar continu veranderende uiterlijk, het werpt vaker dan ze wil een schaduw over waar het Madonna daadwerkelijk om gaat: haar muziek. Something to Remember viert Madonna’s ballads, van haar bekende singles tot albumtracks als de titeltrack en ’Forbidden Love’. Ook hier ontbreekt weer het een en ander, zoals het eerder genoemde ‘The Look of Love’, de ode aan haar moeder ‘Promise to Try’ en Erotica’s ‘Bad Girl’ en ‘In This Life’. Gelukkig staat ‘You’ll See’ er wel op, dat ze opnam terwijl ze zangcoaching volgde voor de film Evita. De video is een follow-up van die voor ‘Take a Bow’. Luister vooral ook nog even naar ‘One More Chance’, nog zo’n verborgen parel van deze balladcollectie.

‘ghosttown’

Laten we één ding vooropstellen: aan Madonna heeft het niet gelegen dat ‘Ghosttown’ geen hit werd. Had het misschien de leadsingle moeten worden van haar Rebel Heart-album, in plaats van ‘Living for Love’? Misschien, maar of dat had geholpen? Demografisch gezien staat Madonna in 2015 met 10-0 achter, want er zijn nog maar weinig popradiostations die artiesten op hun playlist zetten die ouder zijn dan 40 jaar. En ze doet nog zo haar best: Madonna schakelt de toen al alomtegenwoordige Taylor Swift in voor een live-optreden, komt bovendien met een flashy video waarin de toenmalige Empire-ster Terrence Howard haar love interest speelt en loopt alle tv-studio’s af om het lied te promoten. Het mag echter niet baten: ‘Ghosttown’ is weliswaar een van Madonna’s mooiste ballads die in tegenstelling tot ‘Take a Bow’ (in de VS dan) geen hit worden maar dat in een vorig millennium zomaar had kunnen zijn. Helaas skipt Madonna het lied bijna volledig tijdens de Rebel Heart Tour en ook later komt ze er nooit meer op terug. En dat is jammer, want inmiddels is de track tien jaar oud, gerijpt en gegroeid, maar helaas ook volledig in de vergetelheid beland…